Uzlaştırma Nedir?

Uzlaştırma Nedir? Uzlaştırma Ceza Muhakemesi Hukuku’na cezalandırıcı anlayışa karşı karma bir çözüm yolu olarak getirilmiştir. Bu karma çözüm yolu CMK’nun md. 253-255  arasından düzenlenmiş olup, mağdurun, suçtan zarar gören gerçek veya özel hukuk tüzel kişisinin fail ile arasında vuku bulan uyuşmazlığı tarafsız bir üçüncü kişi aracılığıyla tamamen gönüllülük ilkesi esas alınarak çözüme kavuşturulması amaçlanmıştır.

Belirtmek gerekir ki ; kamu tüzel kişisine karşı işlenen suçlarda uzlaştırma hükümleri uygulanmamaktadır.

Soruşturma Aşamasında Uzlaştırma

CMK’nun md. 253’ e göre soruşturma konusu suçun uzlaşmaya tâbi olması ve kamu davası açılması veya iddianamenin hazırlanabilmesi için yeterli şüphenin bulunması durumunda, dosya uzlaştırma bürosuna tevdi edilir. Akabinde uzlaştırma bürosu tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı, şüpheli ile suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. Şüphelinin, mağdurun veya suçtan zarar görenin reşit olmaması durumunda uzlaşma teklifi kişilerin kanunî temsilcilerine yapılmaktadır. Uzlaştırmacı, uzlaşma istinabe yoluyla veya açıklamalı bir şekilde tebligat ile de yapabilmektedir.

Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren üç gün içinde kararını bildirmelidir. Bildirmediği taktirde teklifi reddetmiş sayılmaktadır.

Uzlaşma teklifinde bulunulması halinde, kişiye uzlaşmanın mahiyeti ve uzlaşmayı kabul veya reddetmesinin hukukî sonuçları anlatılır. Resmî makamlara beyan edilmiş olup da soruşturma dosyasında yer alan adreste bulunulmaması veya yurt dışında olma ya da başka bir nedenle mağdura, suçtan zarar görene, şüpheliye veya bunların kanunî temsilcisine ulaşılamaması halinde, uzlaştırma yoluna gidilmeksizin soruşturma neticelendirilir.

Aynı suçtan zarar gören kişi sayısının birden fazla olması durumunda, zarar gören herkesin uzlaştırma teklifini kabul etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde uzlaştırma hükümleri uygulanamayacaktır. Son olarak belirtmek gerekir ki, uzlaştırma sonuçsuz kalırsa tekrar uzlaştırma yoluna gidilememektedir.

Mahkeme Aşamasında Uzlaştırma Nasıl Yapılır

Mahkeme, kamu davası açıldıktan sonra kovuşturmaya konu suçun uzlaştırma kapsamına girdiğini anlarsa yukarıda savcılık aşamasında uygulanan esas ve usulleri işleterek dosyayı uzlaştırma bürosuna yollamaktadır. Taraflar arasında uzlaşma gerçekleşmezse, mahkeme dosyaya kaldığı yerden devam etmektedir. Taraflar arasında uzlaşmanın gerçekleşmesi durumunda, mahkeme, uzlaşma sonucunda davanın düşmesine karar verir. Uzlaşma şartlarının yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılır, takside bağlanır veya süreklilik arzetmesi durumunda; sanık hakkında, 231. maddedeki şartlar aranmaksızın, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilir. Geri bırakma süresince zamanaşımı işlememektedir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildikten sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, mahkeme tarafından, 231. maddenin 11. fıkrasındaki şartlar aranmadan, hüküm açıklanır.

Uzlaştırma Yoluna Gidilebilinmesinin Şartları

Kısaca uzlaştırmanın şartlarını sıralayacak olursak;

  • Mağdur gerçek ve özel tüzel kişi olmalıdır.(Kamu tüzel kişisine karsı işlenen suçlarda uzlaştırma hükümleri uygulanmaz.)
  • Kovuşturulması ve soruşturulması şikayete tabi suçlardan olmalı.
  • Şikayete tabi suçlar haricinde, özel kanunlarda (TCK hariç) düzenlenen suçlarda uzlaştırma hükümlerinin uygulanabilmesi için açıkça uygulanabileceğine dair hüküm bulunmalıdır.
  • Suçtan zarar gören birden fazla kişi varsa şüpheli veya sanık bütün mağdurlar ile uzlaşmalıdır.
  • Birden fazla fail varsa ancak uzlaşan fail uzlaşmanın hükümlerinden yararlanabilir.
  • Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olsa bile, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda uzlaştırma hükümleri uygulanamaz.
  • Aynı mağdura karşı uzlaştırma kapsamına giren bir suç ile girmeyen bir suçun aynı anda işlenmesi durumunda uzlaştırma hükümleri uygulanmaz.

Uzlaştırma Usulü Nasıldır  Ve Ne Kadar Sürede Tamamlanır

CMK’nun 253. maddesinin 11.-12.-13. fıkralarına göre; Cumhuriyet savcısınca uygun görülen belgelerin bir nüshası uzlaştırma bürosu tarafından görevlendirilen uzlaştırmacıya verilir ve uzlaştırma bürosu, görevlendirdiği kişiye soruşturmanın gizliliği ilkesine uygun davranmakla yükümlü olduğunu hatırlatır. Cumhuriyet savcısınca uygun görülen belgelerin bir nüshasını alan uzlaştırmacı, otuz gün içinde uzlaştırmayı sonuçlandırması gerekmektedir. Uzlaştırma bürosu iki defadan fazla olmamak kaydıyla bu süreyi yirmi günü geçmemek üzere uzatabilir. Yukarıda belirttiğimiz gibi uzlaştırmacı müzakereleri gizli bir şekilde yürütmelidir. Uzlaştırma müzakerelerine şüpheli, mağdur, suçtan zarar gören, kanunî temsilci, müdafi ve vekil katılabilir. Taraflardan birinin müzakerelere katılmaktan çekinmesi durumunda, uzlaşmayı kabul etmemiş sayılır.

Uzlaştırma Kapsamına Giren Suçlar

Şikâyete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan;
-Kasten yaralama ( TCK 86/1-2, TCK 88)
-Taksirle yaralama (TCK 89)
-Tehdit (TCK 106/1)
-Konut dokunulmazlığının ihlali (TCK 116)
-İş ve çalışma hürriyetinin ihlali (TCK 117/1, TCK 119/1-c)
-Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu (TCK 123)
-Hakaret suçu (a fıkrası hariç  TCK 125)
-Kişinin hatırasına hakaret (TCK130/1-2)
-Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu (TCK 132/1-2-3)
-Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (TCK 133/1-2-3)
-Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (TCK 134/1-2)
-Hırsızlık (TCK 141)
-Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde veya bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla hırsızlık (TCK 144/1-a, b)
-Kullanma hırsızlığı (TCK 146/1)
-Mala zarar verme suçu (TCK 151/1-2)
-Hakkı olmayan yere tecavüz suçu (TCK 154/1)
-Güveni kötüye kullanma (TCK 155)
-Bedelsiz senedi kullanma suçu (TCK 156/1)
-Dolandırıcılık (TCK 157)
-Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (TCK 160/1)
-Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi (TCK 165)
-Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması (TCK 234)
-Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (4. fıkra hariç, TCK 239)
-Açığa imzanın kötüye kullanılması (TCK 209/1)
-Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (TCK 233/1)
-İcra ve İflas Kanununda yer alan uzlaştırmaya tabi suçlar
-Kooperatifler Kanununda yer alan uzlaştırmaya tabi suçlar
-Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda yer alan uzlaştırmaya tabi suçlar
-Çek Kanununda yer alan uzlaştırmaya tabi suçlar
-Türk Ticaret Kanununda yer alan uzlaştırmaya tabi suçlar

Bu yazımızda Türk Ceza Hukuku kapsamında İstanbul Ceza Avukatı ve İstanbul Ağır Ceza Avukatı bulunduran büromuz ekibi tarafından uzlaştırma ve uzlaştırma kapsamına giren suçlar hakkında genel bilgilendirmeler yapılmıştır. Ancak uzlaştırma ve uzlaştırma kapsamına giren suçlar ile ilgili detaylı bilgi ve hukuki destek almak için İstanbul Beşiktaş ilçesinde bulunan Ceza Hukuku ve Ağır Ceza Hukuku alanında uzman Beşiktaş Ceza Avukatı ve Beşiktaş Ağır Ceza Avukatı yer alan ekibimiz ile iletişime geçebilirsiniz.